Dworek w Bronowicach Wielkich został zaprojektowany w 1926 roku przez architekta Józefa Gałęzowskiego (1877–1963) dla chirurga, prof. Maksymiliana Rutkowskiego (1867–1947), a wybudowano go w latach 1930–1932. Gałęzowski w 1908 roku wziął udział w konkursie na projekt dworu w Opinogórze. Po zdobyciu pierwszego miejsca realizacje domów dla ziemiaństwa będą w jego życiu zawodowym częstą praktyką.

Dworek Rutkowskich w Krakowie-Bronowicach, fot. J. Nowostawska-Gyalókay MIK 2017

Dworek ten, a właściwie willa, to budowla dwukondygnacyjna, podpiwniczona, z dwuspadowym dachem i portykiem zwieńczonym trójkątnym tympanonem. Obszerny ogród otacza dom, przed którym zakomponowano owalny podjazd. W lewym skrzydle parceli zaprojektowano ogród różany, który zgrabnie oddzielono od warzywnego aleją lipową. Przy wejściu zachował się ciekawy budynek stróżówki, a na rogu ulic Radzikowskiego i Smętnej (na tyłach ogrodu) międzywojenna stacja transformatorowa.

W dworach zaprojektowanych przez Gałęzowskiego można wyróżnić powtarzający się układ z hallem głównym w centrum domu. Dzieli on przestrzeń dworku na dwie części. Służebna mieści kuchnię, kredens, schowek, pokój dla służby i jadalnię. Z kolei część reprezentacyjna – salon, ogród zimowy (tu o kształcie sześciokąta), gabinet gospodarza, a także pokój dla gościa. Na górnej kondygnacji były zazwyczaj sypialnie państwa. Taki też charakter przyjęła willa dla Rutkowskiego.

Maksymilian Rutkowski mieszkał tu początkowo sam, a od 1934 roku wraz z małżonką Adą z Sarnów Markową (1883–1963), lekarką położną.

Po II wojnie światowej właściciele najpierw wydzierżawili, a później sprzedali całość założenia Polskiej Akademii Nauk. Dziś w dworku mieści się Zakład Fitochemii PAN.

Autor: Joanna Nowostawska-Gyalókay, Małopolski Instytut Kultury w Krakowie (2018)

CZYTAJ WIĘCEJ

Licencja CC-BY-SA 3.0