Kościół i klasztor pw. Stygmatów św. Franciszka z Asyżu oo. Bernardynów w Alwerni

Kościół oo. Bernardynów w Alwerni nosi wezwanie Stygmatów św. Franciszka z Asyżu. Został założony na wzór włoskiej pustelni La Verna w Toskanii, gdzie w 1224 r. św. Franciszek otrzymał dar stygmatów. Podróżujący po Europie na przełomie XVI i XVII w. królewski sekretarz Krzysztof Koryciński herbu Topór, odwiedził w czasie jednej ze swych podróży tę franciszkańską pustelnię i postanowił założyć w Polsce podobną. Po powrocie do kraju ufundował w swoich dobrach kościół i klasztor. W pobliżu wsi Poręba Żegoty, na wzgórzu zwanym Podskale i przypominającym krajobraz włoskiej pustelni powstał w 1616 r. drewniany kościół. Przybyli doń bernardyni sprowadzeni przez Korycińskiego z Krakowa. Niedługo potem wzniesiono barokowy murowany kościół (1630-1676) oraz klasztor (1625-1656). Po śmierci Krzysztofa Korycińskiego budowę kontynuował jego syn Jan Stanisław, a później kolejni właściciele Poręby Żegoty, zwłaszcza kasztelan wojnicki Franciszek Szwarcenberg-Czerny i rodzina Szembeków. Na początku XVIII w. dobudowano do kościoła kaplicę, w której znajduje się obraz Ecce Homo. Pod koniec XIX w. wzniesiono przy ścianie zachodniej wysoką wieżę oraz rozbudowano klasztor.

KOŚCIÓŁ I KLASZTOR PW. STYGMATÓW ŚW. FRANCISZKA Z ASYŻU OO. BERNARDYNÓW W ALWERNI, fot. M. Łuczak (2010) ©

Kościół i klasztor położone są na wzgórzu i otoczone lasem. Kościół jest budowlą jednonawową z transeptem i krótkim, półkoliście zamkniętym prezbiterium, przy którym znajduje się od strony północno-wschodniej kaplica, a od zachodu wieża. Piętrowe zabudowania klasztorne skupione wokół wewnętrznego dziedzińca (wirydarza) są usytuowane od strony południowej. Po przeciwnej, północnej stronie umieszczone jest wejście do kościoła. Poprzedza je tzw. Plac Rajski otoczony murem ze stacjami Drogi Krzyżowej.

Wejście główne prowadzi przez kruchtę w przyziemiu wieży. W kruchcie stoją dwa barokowe sarkofagi fundatorów świątyni Krzysztofa i Jana Stanisława Korycińskich, wykonane z czarnego marmuru. Nad nimi jest wmurowane epitafium Franciszka Szwarcenberg-Czernego z 1764 r. Wnętrze nawy przekryte jest sklepieniem kolebkowym, z kopułą na skrzyżowaniu nawy i transeptu. Sklepienie oraz kopułę pokrywa polichromia wykonana w XIX i XX w. Ołtarz główny oraz cztery ołtarze boczne utrzymane są w kolorze ochry ze złoconymi rzeźbami świętych i ozdobnymi detalami. W ołtarzu głównym z 1734 r. znajduje się XVII-wieczny krucyfiks przeniesiony tutaj z wcześniejszego, drewnianego kościoła. Od strony chóru w ołtarzu umieszczono obraz Matki Boskiej malowany na desce, pochodzący z krakowskiej świątyni bernardynów. Ołtarz boczny po lewej stronie w transepcie poświęcono Panu Jezusowi, a w ołtarzu po prawej stronie umieszczono wizerunek Matki Bożej Alwernijskiej. Interesująca jest znajdująca się w pobliżu ambona z rzeźbionymi postaciami siedzących zakonników. Dwa pozostałe ołtarze boczne stoją przy ścianach nawy: w prawym widoczny jest obraz św. Antoniego z Dzieciątkiem, a w lewym przedstawienie stygmatyzacji św. Franciszka, namalowane przez Antoniego Józefa Dombrowskiego. Tuż obok ołtarza wmurowano w ścianę pochodzący z początku XIX w. klasycystyczny nagrobek Aleksandra Szembeka i jego żony z rzeźbioną postacią siedzącej płaczki.

Tekst: B. Sanocka (2008)

Licencja CC-BY-SA 3.0

Kościół i klasztor pw. Stygmatów św. Franciszka z Asyżu oo. Bernardynów w Alwerni

Ziemia Chrzanowska : mapa turystyczna : skala mapy : 1 : 25 000, plany miast 1 : 10 000
Wydawnictwo :  Wydawnictwo COMPASS,  nr kat. 80/2004
Miejsce wydania : Kraków, 2004

Gmina Alwernia : mapa turystyczna : skala 1 : 30 000 : Plan Alwerni w skali 1 : 12 500 : Szlaki turystyczne piesze i rowerowe : GPS
Wydawnictwo :  Wydawnictwo COMPASS, Urząd Miejski w Alwerni  nr kat. 1 – 07 – 225, wyd. II
Miejsce wydania : [n.s.]

Powiat chrzanowski : Alwernia, Babice, Chrzanów, Libiąż, Alwernia : mapa turystyczna, skala 1 : 30 000
Wydawnictwo :  Kraków : COMPASS : na zlecenie Wydziału Promocji i Funduszy Pozabudżetowych Starostwa Powiatowego w Chrzanowie, wyd. I,  nr kat. 1-08-258
Miejsce wydania : Kraków, 2008

Więcej niż Jura : przewodnik po ziemi chrzanowskiej
Autor : Piotr Grzegorzek
Wydawnictwo :  Amistad Sp. z .o. – Program PolskaTurystyczna.pl, wyd. 2, 128 s., [8] s. tabl. fot. kolor. : fot., mapy, pl., rys. ; 18 cm (Przewodnik Turystyczny)
Miejsce wydania : Kraków, 2008

Ziemia chrzanowska na rowerze i pieszo : przewodnik turystyczny
Red.: Dariusz Faustmann, tekst, opisy tras : Dorota Trzmielewska, Agata Kapłon
Wydawnictwo : Wydawnictwo Compass,  wyd. I, – 96 s. : fot. kolor., mapy rozkł., pl. ; 22 cm
Miejsce wydania : Kraków, 2010

Alwernia: Miasto „odpustowe”- osiedle fabryczne
Autor: Jan Samek
Publikowany: Miasteczko Polskie w XIX wieku jako zjawisko kulturowo-obyczajowe, pod red. Marty Meduckiej i Reginy Renz, wydawca: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, Kielce 1998, s. 187-202

Krajobraz kulturowy Polski : Województwo Małopolskie
Red.: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo : Stowarzyszenie „Kultura i Natura” im. Jana Gwalberta Pawlikowskiego, Wydawnictwo VADEMECUM, druk: Drukarnia Skleniarz, 240 s., [8] s. tabl., [1] k. mapa luz. : il. ; 23 cm. – (Biblioteka Stowarzyszenia „Kultura i Natura” ; t. 1)
Miejsce wydania : Kraków, Warszawa, 2001

Alwernia [folder]
Autor: Beata Kucharczyk
Wydawnictwo: Urząd Miejski w Alwerni, 15, [3] s. : il., mapy, fot.kolor ; 28 cm
Miejsce wydania: Alwernia, [2009]

Zabytki na trasach turystycznych województwa krakowskiego
Red. : Janusz Smólski
Wydawnictwo : Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa – Książka – Ruch”, [120] s., [1] k. tabl. złoż : fot., il., mapa ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1975

Katalog zabytków sztuki w Polsce : T. 1: Województwo Krakowskie, [1] Tekst, [2] Ilustracje
Red. : Jerzy Szablowski
Wydawnictwo : Państwowy Instytut Sztuki. Dział Inwentaryzacji Zabytków
Miejsce wydania : Warszawa, 1953

Sztuka obronna
Autor: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo: nakładem Zarządu Jurajskich Parków Krajobrazowych w Krakowie, Druk: DEKA-K raków, Seria: Natura i Kultura w krajobrazie Jury, t. 2
Miejsce wydania: Kraków, 1993

Przydrożne kapliczki, krzyże i figury gminy Alwernia
Autor : Józef Adamczyk, Wiesław Bigosiński, Zbigniew Mazur
Wydawnictwo : Muzeum w Chrzanowie, 173 s. : il. kolor. ; 21 cm
Miejsce wydania : Chrzanów, 2009

Chrzanów: studia z dziejów miasta i regionu, T. 3
Red.: Bogusław Krasnowolski, Zbigniew Mazur, Marek Szymaszkiewicz
Wydawnictwo: Muzeum w Chrzanowie im. Ireny i Mieczysława Mazarakich
Miejsce wydania: Chrzanów, 2009

Przewodnik po mieście Alwerni i okolicy
Autor: Jan Samek
Wydawnictwo: Calvarianum
Miejsce wydania: Kalwaria Zebrzydowska, 1995

Przegląd zabytków przeszłości z okolic Krakowa
Autor: Józef Łepkowski
Wydawnictwo: Druk. Uniwersytetu Jagiellońskiego, Księgarnia G. Gebethnera i R. Wolffa
Miejsce wydania: Warszawa, 1863

Ofiara wojen XX wieku księdzem w PRL-u
Autor: Leoncjusz Cyronik
Wydawnictwo: Prowincja Zakonu Braci Mniejszych OO Bernardynów
Miejsce wydania: Piotrków Trybunalski, 2004

Wokół Krzeszowic i Alwerni: wśród podkrakowskich dolinek. Monograficzny przewodnik turystyczny i krajoznawczy po południowej części Wyżyny Krakowskiej (Jury Krakowsko – Wieluńskiej), cz. 1
Autor: Julian Zinkow
Wydawnictwo: Verso
Miejsce wydania: Kraków, 2008

Sanktuarium Pana Jezusa Miłosiernego „Ecce Homo” OO. Bernardynów w Alwerni: dzieje ośrodka i nowenna do Pana Jezusa Miłosiernego
Autor: Włodyka Władysław
Wydawnictwo: Calvarianum
Miejsce wydania: Kalwaria Zebrzydowska, 1987

Alwernia. Dzieje klasztoru OO. Bernardynów, wyd. Archiwum Prowincji OO. Bernardynów
Autor: Hieronim Eugeniusz Wyczawski
Wydawnictwo: Archiwum Prowincji OO. Bernardynów
Miejsce wydania: Kraków, 1957

Okolice Krakowa: przewodnik
Autor:  Melania Tutak, Paweł Kubisztal
Wydawnictwo: „vis-a-vis/Etiuda”
Miejsce wydania: Kraków, 2005

Zabytk – zagadki Alwerni: monstarncja ze świętym Janem Kapistranem w Alwerni nieznane dzieło krakowskiego złotnika
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik, R. 1993, nr 12, s. 4
Wersja cyfrowa publikacji

Zabytki- zagadki Alwerni: płaskorzeźba świętej Anny Samotrzeciej w kościele Bernardynów
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik, nr 4, R. 1994, s. 4

Zabytki- zagadki Alwerni: witraż wrocławski – zapomniane dzieło sztuki w kościele parafialnym w Alwerni
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik, nr 10, R. 1994, s. 5

Zabytki- zagadki Alwerni: odkrycie w kościele Bernardynów w Alwerni- zasłona na obraz Ecce Homo
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik, nr 8, R. 1994, s. 5

Zabytki- zagadki Alwerni: odkrycie w kościele Bernardynów w Alwerni- zasłona na obraz Ecce Homo
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik, nr 8, R. 1994, s. 5

Zabytki i zagadki Alwerni: ambona w kościele Bernardynów
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik, nr 6, R. 1995, s. 4.

Zabytki- zagadki Alwerni: studnia i opatówka klasztoru Bernardynów
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik, nr 7, R. 1995, s. 4

Zabytki- zagadki Alwerni: dlaczego warto zainteresować się zabytkowymi świecznikami w kościele parafialnym w Alwerni?
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik, nr 11 , R. 1994, s. 5

Zabytki- zagadki Alwerni: czeski zegar w Alwerni
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik , nr 2, R. 1994, s. 5

Zabytki- zagadki Alwerni: dzwony i wieże kościoła Bernardynów
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik, nr 1, R. 1995, s. 5

Zabytki- zagadki Alwerni: klasycystyczny nagrobek Szembeków
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik, nr 4, R. 1994, s. 4

Zabytki- zagadki Alwerni: wieżyczka na sygnaturkę
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik, nr 8, R. 1994, s. 5

Zabytki – zagadki Alwerni: nieznane ampułki elektryczne
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik, R. 1994, nr 9, s. 4

Zabytki- zagadki Alwerni: klasztor Bernardynów
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik, nr 3/4, R. 1995, s. 4

Zabytki i zagadki Alwerni: kaplica cudownego obrazu Ecce Homo przy kościele w Alwerni
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik, nr 7, R. 1994, s. 4

Król uwolnił Wiedeń z oblężenia… Z kroniki alwerniańskiego klasztoru
Autor: Jan Racut
Publikowany: Alchemik, nr 9, R. 1983, s. 1, 3

Powiat Chrzanowski w W. Ks. Krakowskiem : monografia historyczno- geograficzna
Autor : Stanisław Polaczek
Wydawnictwo : nakładem Wydziału Rady Powiatowej Chrzanowskiej, – wyd. 2 rozszerz. – Chrzanów : Rada Powiatowa Chrzanów,  307, [1] s. ; 30 cm
Miejsce wydania : Chrzanów, 1914
Wersja cyfrowa publikacji : Małopolska Biblioteka Cyfrowa

Alwernia w cieniu Klasztoru Bernardynów
Autor: Grzegorz Orłowski
Publikowany: Tygodnik Chrzanowski, nr 2, R. 1999, s. 1-2

Sanktuarium dedykowane św. Franciszkowi
Autor: Krystian Olszewski
Publikowany: Alchemik , nr 9, R. 1996, s. 5

Leksykon miast województwa małopolskiego
Autor : Paweł Kutaś,  Jerzy Leśniak
Wydawnictwo :  PROMO. – 235 s. : il. kolor. ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 2007

Jura Krakowska
Autor: Robert Kreczmański
Wydawnictwo: [s.n.]
Miejsce wydania: Warszawa, 2008

Powiat chrzanowski : Alwernia, Babice, Chrzanów, Libiąż, Trzebinia
Autor : Julita Kośka (oprac. tekstu), Przemysław Jaśko (tłum.)
Wydawnictwo : Lisiny : Wydawnictwo Julita : na zlec. Wydziału Promocji i Funduszy Pozabudżetowych Starostwa Powiatowego w Chrzanowie, 73, [2] s. : il. kolor. ; 17 cm, teksty w jęz. pol. i ang. tł. z pol.
Miejsce wydania : Śliwice, Chrzanów, 2007

Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, z. 7: Województwo Krakowskie
Autor: Marian Kornecki, Andrzej Fischinger, Lepiarczyk Józef, Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków, Ośrodek Dokumentacji Zabytków, PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1971

Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982

Ballada o Alwerni
Autor: Henryk Cyganik
Wydawnictwo: Samorządowy Ośrodek Kultury w Alwerni
Miejsce wydania: Alwernia, 2010

Skarby Bernardynów
Autor: Adam Bujak
Wydawnictwo: Biały Kruk
Miejsce wydania: Kraków, 2009

Sztuka obronna, Seria: Natura i Kultura w krajobrazie Jury, t. 2 wyd. nakładem Zarządu Jurajskich Parków Krajobrazowych w Krakowie, Druk: DEKA – Kraków
Autor: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo: nakładem Zarządu Jurajskich Parków Krajobrazowych w Krakowie, Druk: DEKA – Kraków
Miejsce wydania: Kraków, 1993

X x Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego
Autor: Barbara Sanocka (tekst), Marcin Klag (oprac. graf.)
Wydawnictwo: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego, Małopolski Instytut Kultury w Krakowie
Miejsce wydania: Kraków, 2007

Dlaczego Kościół Bernardynów posiada ukrytą kopułę?
Autor: Jan Samek
Publikowany: Alchemik, nr 11, R. 1993, s. 3

Zabytki- zagadki Alwerni: zaginiona poezja
Autor:  Jan Samek
Publikowany: Alchemik , nr 9, R. 1995, s. 4

Z dziejów prastarego zabytkowego klasztoru w Alwerni
Autor: Jan Racut
Publikowany: Alchemik , nr 9, R. 1976, s. 6

Chrzanów: studia z dziejów miasta i regionu, T. 3
Red.: Bogusław Krasnowolski,  Zbigniew Mazur, Marek Szymaszkiewicz
Wydawnictwo: Muzeum w Chrzanowie im. Ireny i Mieczysława Mazarakich
Miejsce wydania: Chrzanów, 2009

Jak żegnano w Alwerni wiek XIX i witano XX
Autor: MA.K.
Publikowany: Alchemik, nr 12, R. 1983, s. 7

Ecce Homo: spacerkiem po dziejach
Autor: (ja)
Publikowany:
Alchemik, nr 11, R. 2003, s. 10

Kościół i klasztor pw. Stygmatów św. Franciszka z Asyżu oo. Bernardynów w Alwerni

Informacje praktyczne

Dostępność:

ograniczona dostępność

Dane teleadresowe:

adres: ul. Klasztorna 1, 32-566 Alwernia

gmina: Alwernia

powiat: chrzanowski

GPS: N: 50° 4′ 2″, E: 19° 32′ 5″

gospodarz: Zakon oo. Bernardynów w Alwerni

www: http://www.bernardyni-alwernia.pl/

e-mail: [email protected]

telefon: 12 283 12 13

Obiekty w pobliżu:

Kościół i klasztor pw. Stygmatów św. Franciszka z Asyżu oo. Bernardynów w Alwerni

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności