Muzeum Jana Kasprowicza na Harendzie w Zakopanem
Na początku XX w. Zakopane było bardzo modnym miejscem. Wśród bywających tu artystów, naukowców, lekarzy, a nawet działaczy politycznych był Jan Kasprowicz (1869-1926). Jest on znany przede wszystkim jako młodopolski poeta (autor takich zbiorów wierszy, jak Krzak dzikiej róży czy Księga ubogich), a także jako tłumacz literatury angielskiej, francuskiej i niemieckiej; dramatopisarz i recenzent teatralny. Kasprowicz był jednak nie tylko znanym poetą i szanowanym profesorem Uniwersytetu Lwowskiego, ale i wesołym towarzyszem wieczorów w zakopiańskich kawiarniach, w których bywał ze Stefanem Żeromskim, Leopoldem Staffem czy Witkacym.
Kasprowicz bywał w Zakopanem wielokrotnie, a kiedy w 1923 r. kupił willę na Harendzie osiadł tutaj na stałe. Zamieszkał w niej wraz ze swoją żoną, Marią z domu Bunin (Rosjanką, którą poznał we Włoszech). Jego willa na Harendzie – a od 1950 r. muzeum jemu poświęcone, znajduje się w połowie drogi między Zakopanem a Poroninem. Willę zbudowano na stromym zboczu, u stóp którego przepływa potok Zakopianka. Wejście do niej prowadzi przez werandę, z której roztacza się wspaniały widok na pobliskie góry. Dom na Harendzie wybudował w 1920 r. góral Jan Kluś Fudala z przeznaczeniem na pensjonat. Niedługo potem sprzedał go angielskiej malarce Winifred Cooper, a od niej dom odkupił Kasprowicz. Założenie willi opiera się na wzorach typowej chałupy góralskiej z sienią (pokój stołowy) na osi wejścia, „izbą czarną” (salonik) po lewej i „izbą białą” (sypialnia) po prawej stronie.
W pokojach muzeum utworzonego przez Marię Kasprowiczową eksponowane są pamiątki po poecie i jego rodzinie: rękopisy, fotografie, obrazy, książki, meble. Wnętrza mieszkalne zachowano w takim stanie, w jakim pozostawiła je zmarła w 1968 r. żona poety. W salonie zwracają uwagę portrety Kasprowiczów malowane pastelami przez Stanisława Ignacego Witkiewicza oraz maska pośmiertna poety autorstwa Stanisława Gąsienicy-Sobczaka Johyma. Na ścianach pokoi można podziwiać dzieła znanych artystów z przełomu wieków, m.in. Leona Wyczółkowskiego, Kazimierza Sichulskiego i Tymona Niesiołowskiego. W dawnej bibliotece poety umieszczono galerię obrazów Władysława Jarockiego, malarza i profesora ASP w Krakowie, zięcia Kasprowicza.
Obok willi, pośród drzew, znajduje się granitowe Mauzoleum, gdzie spoczywają Maria i Jan Kasprowiczowie.
Tekst: B. Sanocka (2008)
Licencja CC-BY-SA 3.0
Muzeum Jana Kasprowicza na Harendzie w Zakopanem
Szlak Architektury Drewnianej – Małopolska
Autor : oprac. tekstów Bartłomiej Cisowski et al.
Wydawnictwo : Wyd. 2. – Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Promocji i Turystyki. Zespół ds. Turystyki, – 333, [5] s. : il. ; 23 cm., ISBN 978-83-60538-61-6
Miejsce wydania : Kraków, 2010
Zakopane i okolice
Autor : Ewa Stadtmüller, Anna Chachulska ; [il. Andrzej Kłapyta, Kazimierz Wasilewski]
Wydawnictwo : Kraków : Księgarnia Wydawnictwo Skrzat Stanisław Porębski, 2008. – 173, [7] s. : il. (gł. kolor.) ; 22×25 cm + Sprawdź co zapamiętałeś – krzyżówki do spacerów : [12] s. ; 19×20 cm. , (Seria : Skrzat Poznaje Świat)
Miejsce wydania : Kraków, 2008
Zakopane : przewodnik historyczny
Autor: Lidia Długołęcka – Pinkwart, Maciej Pinkwart
Wydawnictwo: PTTK „Kraj”, wyd. 2 popr., rozsz. i uzup., 319, [1] s., [1] k. mapa złoż. kolor. : faks., fot., portr. ; 21 cm
Miejsce wydania: Warszawa, 1994
Zakopane : przewodnik historyczny
Autor: Lidia Długołęcka, Maciej Pinkwart
Wydawnictwo: PTTK „Kraj”, wyd.1, dodr., 317, [3] s. : il. ; 21 cm
Miejsce wydania: Warszawa, 1989
Szlak Architektury Drewnianej : mapa : 1 : 200 000
Autor: tekst na podst.: Szlak Architektury Drewnianej / T. Śledzikowski/
Wydawnictwo: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Środowiska i Rozwoju Wsi
Miejsce wydania: Kraków, 2004
Wersja cyfrowa publikacji:
Orawą… Podhalem… Spiszem… : gawęda krajoznawcza
Autor : Jerzy Młodziejowski
Wydawnictwo : „Sport i Turystyka”, druk : Drukarnia Wydawnicza : Kraków, wyd. I, 245, [3]., [16] s. tabl. kolor. : il., 1 faks., fot., nuty, portr. ; 25 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1983
Zakopane od A do Z
Autor: Lidia Długołęcka-Pinkwart, Maciej Pinkwart
Wydawnictwo: Wydawnictwo Sport i Turystyka, 378, [2] s. : il. ; 20 cm
Miejsce wydania: Warszawa, 1994
Zakopane : przewodnik historyczny
Autor: Lidia Długołęcka, Maciej Pinkwart
Wydawnictwo: PTTK „Kraj”, 319, [1] s. : il. ; 21 cm + 1 k. mapa złoż.
Miejsce wydania: Warszawa, 1988
Harenda moja miłość
Autor: Barbara Wachowicz
Publikowany: Przekrój, R. 1973, nr 1452, s. 10-11
Najtrwalszy pomnik
Autor: Krystyna Zbijewska
Publikowany: Dziennik Polski, R. 1960, nr 194, s. 3
O „cichy grób” Jana Kasprowicza
Autor: Jerzy Waldorff
Publikowany: Tygodnik Powszechny, R. 1947, nr 1, s. 15
Tatrzańska Arkadia : Zakopane jako ośrodek artystyczno – intelektualny od około 1880 do 1914 roku
Autor: Adrianna Dominika Sznapik
Wydawnictwo: Wydawnictwo „Neriton”, opracowanie Jolanta Rudzińska [red., indeks], 305 s., [74] s. tabl. (w tym kolor.) ; 25 cm
Miejsce wydania: Warszawa, 2009
Zakopane i Tatry
Autor: Maciej Pinkwart
Wydawnictwo: Akapit
Miejsce wydania: Zakopane, 2004
Odwiedziny na Harendzie
Autor: Kazimierz Strachanowski
Publikowany: Gazeta Krakowska, nr 170, R. 1973, s. 8
Dom na Harendzie
Autor: Leopold Marschak
Publikowany: Tygodnik Polski, R. 1969, nr 2, s. 7
Harenda nie jest dla dzieci. Okiem turysty i wczasowicza
Autor: Maria L.
Publikowany: Gazeta Krakowska, R. 1973, nr 177, s. 4
Za potokiem w cieniu świerków
Autor: Halina Leszczyńska
Publikowany: Panorama, R. 1969, nr 46, s. 7
Na Harendzie u Kasprowicza
Autor: W. Książek
Publikowany: Tempo, R. 1973, nr 48, s. 6
Czas nasturcji: ścieżkami Kasprowicza
Autor: Barbara Wachowicz
Wydawnictwo: Sport i Turystyka
Miejsce wydania: Warszawa, 1989
Na Harendzie u Kasprowicza
Autor: Anna Kogutkowa
Wydawnictwo: Stowarzyszenie Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza
Miejsce wydania: Zakopane, 1996
Z Tatr
Autor: Jan Kasprowicz
Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie, oprac. Roman Loth, oprac. graf. Lech Przybylski
Miejsce wydania: Kraków, 1976
Jan Kasprowicz: studia
Autor: Konrad Górski
Wydawnictwo: Państwowy Instytut Wydawniczy
Miejsce wydania: Warszawa, 1977
Jan Kasprowicz- gazda na Harendzie
Autor: Agnieszka Baranowska
Wydawnictwo: Wydawnictwo „Epoka”
Miejsce wydania: Warszawa, 1976
Był najwyższym szczytem Tatr
Autor: Zdzisław Antos
Publikowany: Nasza Ojczyzna, R. 1967, nr 9, s. 9, 10, 11
Sprawa Mauzoleum na Harendzie
Publikowany: Dziennik Polski, R. 1946, nr 334, s. 4
Remont zakopiańskich zabytków
Autor: (j)
Publikowany: Dziennik Polski, R. 1976 (4 VIII), nr 176, s. 6
Rzemiosło na Harendzie
Autor: (s)
Publikowany: Życie Warszawy, 1976 (19 lutego), nr 42, s. 8 [pomoc społeczeństwa dla niszczejącego budynku Muzeum Kasprowicza]
Porządkowanie Kasprowiczowskiej Harendy
Autor: (ak)
Publikowany: Gazeta Południowa, 1976 (29 czerwca), nr 147 , s. 1
Na dobrej drodze. „Harendy” ciąg dalszy
Autor: Andrzej Koskowski
Publikowany: Tygodnik Demokratyczny, 1976 (6 czerwca), nr 23, s. 23 [o akcji pomocy zorganizowanej przez Tyg. Demokr.]
Zakopane. Kronika artystyczna
Publikowany: Sztuki Piękne, R. 1926–1927, s. 462
Sprawa Mauzoleum na Harendzie
Publikowany: Dziennik Polski, R. 1946, nr 334, s. 4
Morskie Oko. O królu wężów i o walecznym a czystym młodzieńcu Perłowicu. O śpiących rycerzach w Tatrach. Legendy
Autor: Jan Kasprowicz
Publikowany: Jan Kasprowicz, Dzieła, Kraków 1930, T. 17, s. 80-84, 125-136
Wydawnictwo o Kasprowiczu [w 50 tą rocznicę śmierci]
Publikowany: Gazeta Południowa, 1976 (3 sierpnia), nr 175, s. 2
W Harendzie u Kasprowiczów. W 50 tą rocznicę śmierci poety
Autor: Marek Ruszczyc
Publikowany: Kurier Polski, 1976 (29 lipca), nr 163, s. 4
Wieczór dla Harendy
Autor: rad
Publikowany: Tygodnik Demokratyczny, 1976 ( 29 lutego), nr 9, s. 16
Wydawnictwo o Kasprowiczu i Harendzie
Autor: (j)
Publikowany: Dziennik Polski, 1976 (5 sierpnia), s. 10, (publ. Tadeusza Staicha: Harenda)
W domu na Harendzie
Autor: Janusz Olejnik
Publikowany: WTK, 1976 (1 sierpnia) , nr 31, s. 8
Na Harendzie
Publikowany: Dziennik Polski, R. 1960, nr 194, s. 10
Konwalie z Szymborza. Harenda 76
Autor: Jolanta Antecka
Publikowany: Dziennik Polski, 1976 (12 sierpnia), nr 182, s. 4 [dot. Harendy i uroczystości w pięćdziesiątą rocznicę śmierci Jana Kasprowicza]
Harenda
Autor: Krystyna Siemiatycka
Publikowany: Kobieta i Życie, R. 1976 (10 X), nr 41, s. 9
SOS dla „Harendy”
Autor: Andrzej Koskowski
Publikowany: Tygodnik Demokratyczny, 1975 (12 października), nr 41, s. 1, 8, 20 (o kapitalnym remoncie)
Z pomocą Harendzie
Publikowany: Tygodnik Demokratyczny, 1976 (22 lutego), nr 8, s. 17
Z pomocą Harendzie
Publikowany: Tygodnik Demokratyczny, 1976 (15 lutego), nr 7, s. 21
Chcę, żeby Harenda zaczęła żyć dla drugich. Pamięć o Janie Kasprowiczu
Autor: Zygmunt Alt
Publikowany: Słowo Powszechne, 1976 (2 września), nr 200, s. 7
Podhale
Autor: Jan Reychman
Wydawnictwo: Nasza Księgarnia, 56 s. : il. ; 24 cm., (Biblioteka Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. Piękno Polski)
Miejsce wydania: Warszawa, 1949
Muzea województwa krakowskiego: informator
Wydawnictwo: Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej, Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne
Miejsce wydania: Kraków, 1970
Zabytki na trasach turystycznych województwa krakowskiego
Red. : Janusz Smólski
Wydawnictwo : Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa – Książka – Ruch”, [120] s., [1] k. tabl. złoż : fot., il., mapa ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1975
Szlak Architektury Drewnianej : Małopolska
Autor : Bartłomiej Cisowski, Marta Duda ; współpr. Paulina Wawrzak ; konsult. merytor. Tadeusz Śledzikowski ; red. map Aurelia Hołubowska
Wydawnictwo : Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Edukacji i Kultury. Zespół ds. Turystyki, – 295 s. : il., mapy ; 24 cm., ISBN 83-89283-52-2
Miejsce wydania : Kraków, 2005
Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, z. 7: Województwo Krakowskie
Autor: Marian Kornecki, Andrzej Fischinger, Lepiarczyk Józef, Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków, Ośrodek Dokumentacji Zabytków, PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1971
Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982
Muzeum Jana Kasprowicza na Harendzie w Zakopanem
Informacje praktyczne
Dostępność:
dostępny
Dane teleadresowe:
adres: Harenda 12a, Zakopane
gmina: Zakopane
powiat: tatrzański
GPS: N: 49° 19' 4", E: 19° 58' 46"
gospodarz: Stowarzyszenie Przyjaciół Twórczości Jana Kasprowicza
www: http://www.harenda.com.pl/muzeum.html
e-mail: [email protected]
telefon: 18 206 84 26
Obiekty w pobliżu:
- Szałasy na Polanie Podkólna w Jurgowie
- Chałupa Gąsieniców Sobczaków w Zakopanem
- Willa Oksza w Zakopanem
- Cmentarz i kościółek na Pęksowym Brzyzku w Zakopanem
- Dom Pod Jedlami w Zakopanem
- Zespół albertyński na Kalatówkach w Zakopanem