Muzeum Parafialne w Grybowie
Miasteczko Grybów jest położne w połowie drogi między Nowym Sączem a Bieczem, nad rzeką Białą. Lokował je w 1340 r. Kazimierz Wielki na terenie istniejących już tutaj wsi. Około połowy XIV w. powstała parafia grybowska wraz z kościołem pw. św. Katarzyny, ufundowanym przez Kazimierza Wielkiego. Zniszczony w 2. poł. XVII w. przez pożary i złupiony przez Szwedów, został odbudowany. Jednak ze względu na zły stan rozebrano go w 1908 r., a na jego miejscu wzniesiono nową, neogotycką świątynię projektu Józefa Dziekońskiego, dokończoną przez Zdzisława Mączyńskiego.
MUZEUM PARAFIALNE W GRYBOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2008) CC BY SA 3.0
Oprócz parafialnej świątyni na obrzeżach miasta istniały kościoły św. Bernardyna, św. Anny i św. Krzyża. Po kolejnym z pożarów, który zniszczył plebanię grybowską pod koniec XVII w., ówczesny proboszcz postanowił zbudować nową z dala od miasta, przy kościele św. Bernardyna.
Wzniesiono ją, jak wskazuje data na belce stropowej, w 1699 r. Plebania jest parterowa, zbudowana z drewna, w konstrukcji zrębowej. Założona jest na planie prostokąta, o dwutraktowym układzie pomieszczeń. Wejście do środka prowadzi przez ganek z murowanymi kolumnami (XIX w.). Plebanię rozbudowano o skrzydło wschodnie w 1926 r.
W zachodniej części plebanii, w dużej sali mieszczą się zbiory grybowskiego Muzeum Parafialnego. Pochodzą one głównie ze wspomnianych kościołów św. Katarzyny i św. Bernardyna. Prezentowane są tutaj także obiekty z okolicznych cerkwi i kapliczek oraz z grybowskiej synagogi. Muzeum swe istnienie zawdzięcza tutejszemu proboszczowi (1921-1961) Janowi Solakowi, który założył je w 1946 r.
Do najcenniejszych obiektów należy z pewnością gotyckie (ok. 1450 r.), malowane na desce przedstawienie św. Zofii z trzema córkami, wykonane przez warsztat z Małopolski. Także w połowie XV w. powstały dwa trójkątne zwieńczenia ołtarza z wizerunkami proroków Daniela i Zachariasza. W izbie muzealnej obejrzeć można jeszcze wiele ciekawych eksponatów, m.in. późnogotycki obraz Świętej Rodziny i XVIII-wieczną rzeźbę św. Jana Nepomucena, malowane przedstawienia Apostołów i Chrystusa Pantokratora z cerkiewnego ikonostasu czy też świeczniki i zwoje Starego Testamentu pozostałe po żydowskich mieszkańcach Grybowa. Interesujące są także dwa kafle z pieców, które niegdyś stały na plebanii. Wmurowane w ścianę sieni, zdobione są inicjałami i herbem fundatora plebanii ks. Andrzeja Ziebrowskiego.
Tekst: B. Sanocka (2008)
Licencja CC-BY-SA 3.0
Muzeum Parafialne w Grybowie
Szlak Architektury Drewnianej – Małopolska
Autor : oprac. tekstów Bartłomiej Cisowski et al.
Wydawnictwo : Wyd. 2. – Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Promocji i Turystyki. Zespół ds. Turystyki, – 333, [5] s. : il. ; 23 cm., ISBN 978-83-60538-61-6
Miejsce wydania : Kraków, 2010
Szlak Architektury Drewnianej : mapa : 1 : 200 000
Autor: tekst na podst.: Szlak Architektury Drewnianej / T. Śledzikowski/
Wydawnictwo: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Środowiska i Rozwoju Wsi
Miejsce wydania: Kraków, 2004
Wersja cyfrowa publikacji:
hasło: Grybów
Publikowany: Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, T. II , Warszawa, 1881, s. 184
Krajobraz kulturowy Polski : Województwo Małopolskie
Red.: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo : Stowarzyszenie „Kultura i Natura” im. Jana Gwalberta Pawlikowskiego, Wydawnictwo VADEMECUM, druk: Drukarnia Skleniarz, 240 s., [8] s. tabl., [1] k. mapa luz. : il. ; 23 cm. – (Biblioteka Stowarzyszenia „Kultura i Natura” ; t. 1)
Miejsce wydania : Kraków, Warszawa, 2001
Sprawozdanie z prac badawczych i konserwatorskich przy obrazie Matki Boskiej z Dzieciątkiem z kościoła parafialnego w Grybowie
Autor: Zofia Medwecka
Wydawnictwo: [maszynopis], 1980. s. 1-3
Neogotyk w Grybowie
Autor: Jan Samek
Publikowany: Spotkania z Zabytkami, R. 1994, nr 3, s. 41-42
Rocznik Diecezji Tarnowskiej na rok 1972
Red.: Jan Rzepa
Wydawnictwo: Kuria Diecezjalna w Tarnowie
Miejsce wydania: Tarnów, 1971 (na s. 220-221: szczegółowy opis kościoła parafialnego w Grybowie)
Inwentaryzacya zabytków Galicyi Zachodniej. Powiat grybowski
Autor: Stanisław Tomkowicz
Publikowany: Teka Grona Konserwatorów Galicyi Zachodniej, T. I, Kraków, 1900, s. 116
Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1500 – 1540
Autor : Jerzy Gadomski
Wydawnictwo : Warszawa ; Kraków : Wydawnictwo Naukowe PWN. Oddział. – 131, [1] s., [217] s. tabl. : il. ; 30 cm.
Miejsce wydania : Warszawa, Kraków, 1995
Sentymentalne spacery po międzywojennym Grybowie
Autor: Stanisław Osika
Wydawnictwo: Appen- multimedialna, wyd. staraniem Rodziny
Miejsce wydania: Komorów, 2008
Historia parafii grybowskiej i okolicznych wsi od XIV w. do 1772 r.
Autor: Danuta Quirini-Popławska
Publikowany: Grybów. Studia z dziejów miasta i regionu, T. I, praca zbiorowa pod red. Danuty Quirini-Popławskiej, wyd. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „UNIVERSITAS”, praca wydana z dotacji Urzędu Miasta Grybów, Kraków, 1992, s. 197-243
Przegląd dawnej architektury i dzieł plastyki Grybowa oraz okolicznych wsi
Autor: Andrzej B. Krupiński
Publikowany: Grybów. Studia z dziejów miasta i regionu, T. III, praca zbiorowa pod red. Danuty Quirini-Popławskiej, wyd. „Universitas”, Kraków, 1995, s. 175-213
Rozwój życia religijnego, kulturalnego i społeczno- administracyjnego Grybowa i regionu po II wojnie światowej
Autor: Jakub Polit
Publikowany: Grybów. Studia z dziejów miasta i regionu, T. II, red. Danuta Qurini-Popławska, wyd. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „UNIVERSITAS”, książka dotowana przez Urząd Miasta Grybów, Kraków, 2000, s. 251-299
Żydzi grybowscy w XX wieku
Autor: Czesław Brzoza, Krystyna Samsonowicz
Publikowany: Grybów. Studia z dziejów miasta i regionu, T. II, praca zbiorowa pod red. Danuty Qurini-Popławskiej, wyd. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „UNIVERSITAS”, książka dotowana przez Urząd Miasta Grybów, Kraków, 2000, s. 73-118
Łemkowie Grybowa
Autor : Antoni Kroh
Publikowany : Grybów. Studia z dziejów miasta i regionu, T. II, praca zbiorowa pod red. Danuty Qurini – Popławskiej, wyd. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „UNIVERSITAS”, książka dotowana przez Urząd Miasta Grybów, Kraków, 2000, s. 45 – 71
Pieczęcie i herby Grybowa
Autor: Zenon Piech
Publikowany: Grybów. Studia z dziejów miasta i regionu, T. I, praca zbiorowa pod red. Danuty Quirini-Popławskiej. wyd. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „UNIVERSITAS”, książka wydana z dotacji Urzędu Miasta Grybów, Kraków, 1992, s. 33-58
Grybów i region grybowski
Autor: Piotr Wróbel
Publikowany: Grybów. Studia z dziejów miasta i regionu, T. I, praca zbiorowa pod red. Danuty Quirini-Popławskiej, wyd. Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „UNIVERSITAS”, książka wydana z dotacji Urzędu Miasta Grybów, Kraków, 1992, s. 259-314
Sztuka Krakowa
Autor : Tadeusz Dobrowolski
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, wyd. V, (red.) Władysław Leśniewski
Miejsce wydania : Kraków, 1978
Zabytki na trasach turystycznych województwa krakowskiego
Red. : Janusz Smólski
Wydawnictwo : Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa – Książka – Ruch”, [120] s., [1] k. tabl. złoż : fot., il., mapa ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1975
Malarstwo tablicowe w Małopolsce
Autor: Jerzy Gadomski
Publikowany: Malarstwo gotyckie w Polsce. Synteza, T. II, cz. 3 Dziejów Sztuki Polskiej, red. Adam S. Labuda, Krystyna Secomska, wyd. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo DiG, Warszawa, 2004, s. 251-305
Malarstwo gotyckie w Polsce. Katalog zabytków, T. 2, cz. 3 Dziejów Sztuki Polskiej
Red.: Adam S. Labuda, Krystyna Secomska
Wydawnictwo: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo DiG
Miejsce wydania: Warszawa, 2004
Szlak Architektury Drewnianej : Małopolska
Autor : Bartłomiej Cisowski, Marta Duda ; współpr. Paulina Wawrzak ; konsult. merytor. Tadeusz Śledzikowski ; red. map Aurelia Hołubowska
Wydawnictwo : Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Edukacji i Kultury. Zespół ds. Turystyki, – 295 s. : il., mapy ; 24 cm., ISBN 83-89283-52-2
Miejsce wydania : Kraków, 2005
Leksykon miast województwa małopolskiego
Autor : Paweł Kutaś, Jerzy Leśniak
Wydawnictwo : PROMO. – 235 s. : il. kolor. ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 2007
Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982
Muzeum Parafialne w Grybowie
Informacje praktyczne
Dostępność:
ograniczona dostępność
Dane teleadresowe:
adres: ul. Kościelna 3, Grybów
gmina: Grybów
powiat: nowosądecki
GPS: N: 49° 37' 33", E: 20° 56' 53"
gospodarz: Parafia pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej w Grybowie
e-mail: [email protected]
telefon: 18 445 02 62
Obiekty w pobliżu:
- Kościół pw. św. Michała Archanioła w Szalowej
- Dwór obronny w Szymbarku
- Muzeum Pszczelarstwa „Sądecki Bartnik” w Stróżach
- Synagoga w Bobowej
- Kościół pw. Wszystkich Świętych w Ptaszkowej
- Zagroda Maziarska w Łosiu
MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75,
NIP: 675 000 44 88 |
Projekt i wykonanie | Polityka prywatności