Zabudowa miasteczka Ciężkowice
Ciężkowice to niewielkie miasto położone w dolinie rzeki Białej. Najstarsze wzmianki o nim pochodzą z końca XI w., kiedy to Judyta, żona Władysława Hermana, nadała osadę benedyktynom z Tyńca. Jednak Kazimierz Wielki odebrał zakonnikom te ziemie i w 1348 r. wystawił przywilej lokacyjny dla miasta. Ciężkowice leżały na zbiegu dwóch szlaków handlowych z Węgier, organizowano więc tutaj cotygodniowe targi i jarmark.
ZABUDOWA MIASTECZKA CIĘŻKOWICE, fot. M. Klag (MIK, 1999) CC BY SA 3.0
Mieszczanie utrzymywali się z rzemiosła, głównie tkactwa i sukiennictwa. W XVI w. istniały już w mieście kanały i wodociągi. Po okresie upadku w XVII stuleciu miasto na powrót zaczęło rozkwitać. Pod koniec XVIII w. rozwijało się już prężnie, a w XIX w. wzniesiono nowy, murowany budynek ratusza (1836) i wybudowano drewniany most drogowy na rzece Białej. Uruchomienie linii kolejowej Tarnów – Nowy Sącz (1876) dodatkowo wzmocniło pozycję miasta. W 1934 r. Ciężkowice straciły prawa miejskie, jednak w 1998 r., w 650. rocznicę ich otrzymania, znów stały się miastem.
Najważniejszym punktem miasteczka jest czworoboczny rynek, położony na grzbiecie wzgórza opadającego w trzech kierunkach. Pośrodku placu stoi murowany, piętrowy ratusz z niewielkim dziedzińcem wewnętrznym, zwieńczony wieżyczką z zegarem. Pochodzący z początku XIX w. budynek mieści w piwnicach kolebkowo sklepione sale, zapewne pozostałości po wcześniejszej siedzibie władz.
Rynek otaczają podcieniowe domy wzniesione pod koniec XVIII i na początku XIX w. Mimo że niektóre zostały częściowo przebudowane po pożarze miasta w 1830 r. oraz w latach 50. XX w., w większości zachowały swój tradycyjny, małomiasteczkowy charakter. Są one drewniane lub częściowo murowane, parterowe, zwrócone szczytem do rynku, z głębokimi podcieniami wspartymi na ozdobnych, drewnianych słupach. Pod niektórymi domami znajdują się piwnice o kamiennych, kolebkowych sklepieniach. Podobne domy, ale o płytszych podcieniach, można zobaczyć również przy ul. Grunwaldzkiej.
W pobliżu rynku znajduje się neogotycki, ceglany kościół z wieżą, noszący wezwanie św. Andrzeja. Zbudowany w 1902 r. według projektu Jana Sasa-Zubrzyckiego z zewnątrz został ozdobiony pięknie wykutą kamieniarką. We wnętrzu świątyni warto obejrzeć neogotycki ołtarz główny (1904) z wczesnobarokowym, namalowanym na drewnie wizerunkiem Chrystusa Miłosiernego – Ecce Homo.
Tekst: B. Sanocka (2008)
Licencja CC-BY-SA 3.0
Zabudowa miasteczka Ciężkowice
Szlak Architektury Drewnianej – Małopolska
Autor : oprac. tekstów Bartłomiej Cisowski et al.
Wydawnictwo : Wyd. 2. – Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Promocji i Turystyki. Zespół ds. Turystyki, – 333, [5] s. : il. ; 23 cm., ISBN 978-83-60538-61-6
Miejsce wydania : Kraków, 2010
Inwentaryzacya zabytków Galicyi zachodniej. Powiat grybowski
Publikowany : Teka Grona Konserwatorów Galicyi Zachodniej. T. 1 / [przedm. Maryan Sokołowski]. – Kraków : nakł. Grona Konserwatorów Galicyi Zachodn., 1900 (Kraków : Drukarnia Uniwersytetu Jagiellońskiego). – XV, 557, [2] s., [7] k. tabl. : il. ; 32 cm, s. 101 – 165
Gorlicka ósemka : przewodnik
Autor : Andrzej Piecuch
Wydawnictwo : Nowy Sącz : „Wydawnictwo Fundacja”, – 104 s. : il. (w tym kolor.) ; 21 cm
Miejsce wydania : Nowy Sącz, [2005]
Gorlicka ósemka : przewodnik
Autor : Andrzej Piecuch
Wydawnictwo : Nowy Sącz : Wydawnictwo i Drukarnia Nova Sandec ; Gorlice : Wydział Promocji i Rozwoju Gospodarczego Urzędu Miejskiego w Gorlicach, wyd. 2 rozsz., 156 s. : il. kolor. ; 21 cm, bibliogr. s. 154 – 155
Miejsce wydania : Gorlice, 2009
Dzieje sztuki
Autor : Marian Kornecki Publikowany : Województwo tarnowskie : monografia / pod red. Jadwigi Warszyńskiej ; Polska Akademia Nauk – Oddział w Krakowie. Komisja Nauk Geograficznych, Wrocław : Zakład Narodowy im. Ossolińskich – Wydaw. Polskiej Akademii Nauk, 1988, s. 167 – 177
Szlak Architektury Drewnianej : mapa : 1 : 200 000
Autor: tekst na podst.: Szlak Architektury Drewnianej / T. Śledzikowski/
Wydawnictwo: Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Środowiska i Rozwoju Wsi
Miejsce wydania: Kraków, 2004
Wersja cyfrowa publikacji:
Ciężkowice i okolice
Autor: Tomasz Domalewski [et al.]
Wydawnictwo: nakładem Urzędu Gminnego w Ciężkowicach, Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa, Książka, Ruch”
Miejsce wydania: Kraków, 1974
Ciężkowice i okolica
Autor: Włodzimierz Tomek
Wydawnictwo: Wydawnictwo Literackie
Miejsce wydania: Kraków, 1963
Pomniki architektury epoki piastowskiej we województwach krakowskiem i kieleckiem, z 186 ilustracjami i mapką orjentacyjną
Autor: Tadeusz Szydłowski
Wydawnictwo: wydane z zasiłku Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego, wyd. Skład Główny: Gebethner i Wolff, Druk. W. L. Anczyca i Spółki w Krakowie
Miejsce wydania: Kraków, 1928
Powiat grybowski
Autor: Stanisław Tomkowicz
Publikowany: Teka Grona Konserwatorów Galicyi Zachodniej, T. I , wyd. nakładem Grona Konserwatorów Galicyi Zachodniej, Kraków, 1900, s. 95-165
Zabytki na trasach turystycznych województwa krakowskiego
Red. : Janusz Smólski
Wydawnictwo : Krajowa Agencja Wydawnicza RSW „Prasa – Książka – Ruch”, [120] s., [1] k. tabl. złoż : fot., il., mapa ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1975
Słownik historyczno- geograficzny ziem polskich w średniowieczu, T. V: Małopolska- woj. krakowskie, cz. I, z. 3
Autor: Jacek Laberschek, Zofia Leszczyńska-Skrętowa, Franciszek Sikora, red. Jerzy Wiśniewski
Wydawnictwo: Polska Akademia Nauk. Instytut Historii, Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Miejsce wydania: Wrocław- Warszawa- Kraków- Gdańsk, 1985
Rozwój urbanizacji Małopolski XIII-XVI w., województwo krakowskie: powiaty południowe
Autor: Feliks Kiryk
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe WSP (Prace Monograficzne WSP w Krakowie)
Miejsce wydania: Kraków, 1985
Katalog zabytków sztuki w Polsce : T. 1: Województwo Krakowskie, [1] Tekst, [2] Ilustracje
Red. : Jerzy Szablowski
Wydawnictwo : Państwowy Instytut Sztuki. Dział Inwentaryzacji Zabytków
Miejsce wydania : Warszawa, 1953
Szlak Architektury Drewnianej : Małopolska
Autor : Bartłomiej Cisowski, Marta Duda ; współpr. Paulina Wawrzak ; konsult. merytor. Tadeusz Śledzikowski ; red. map Aurelia Hołubowska
Wydawnictwo : Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Edukacji i Kultury. Zespół ds. Turystyki, – 295 s. : il., mapy ; 24 cm., ISBN 83-89283-52-2
Miejsce wydania : Kraków, 2005
Leksykon miast województwa małopolskiego
Autor : Paweł Kutaś, Jerzy Leśniak
Wydawnictwo : PROMO. – 235 s. : il. kolor. ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 2007
Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982
Zabudowa miasteczka Ciężkowice
Informacje praktyczne
Dostępność:
dostępny
Dane teleadresowe:
adres: 33-190 Ciężkowice
gmina: Ciężkowice
powiat: tarnowski
GPS: N: 49° 47′ 8″, E: 20° 58′ 24″
gospodarz: Urząd Miasta i Gminy CIężkowice
www: brak
e-mail: brak
telefon: brak
Obiekty w pobliżu:
- Synagoga w Bobowej
- Sanktuarium Matki Bożej Tuchowskiej w Tuchowie
- Cmentarz na Wzgórzu Pustki w Łużnej
- Dworek I. J. Paderewskiego w Kąśnej Dolnej
MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75,
NIP: 675 000 44 88 |
Projekt i wykonanie | Polityka prywatności