Kopalnia soli w Bochni
Bochnia od początku swego istnienia była związana z solą. Pierwsza historyczna wzmianka, pochodząca z 1198 roku, dotyczy uposażenia klasztoru bożogrobców w Miechowie w sól bocheńską. Przywilej lokacyjny nadający Bochni prawo magdeburskie został wydany przez księcia Bolesława Wstydliwego w 1253 roku.
KOPALNIA SOLI W BOCHNI, fot. M. Klag (MIK, 1999) CC BY SA 3.0
Złoża bocheńskiej soli pochodzą sprzed ok. dwudziestu milionów lat. Zalegają one na głębokości od pięćdziesięciu do pięciuset metrów, a rozciągają się na długość ok. czterech kilometrów. Najstarsze szyby były zlokalizowane prawdopodobnie w dolinie potoku Babica, gdzie pokłady soli zalegały płytko. Nie były one jednak zbyt obfite, więc drążono kolejne, głębsze szyby. Tak powstała najstarsza, wschodnia część kopalni z szybami Sutoris (Szewczy) i Gazaris (Wieżny lub Wodny). Kopalnia rozwijała się w kierunku pionowym i na zachód. Część zachodnią nazywano Nowymi Górami, a tworzyły ją trzy szyby: Regis, Bochneris i Campi. W latach osiemdziesiątych XX wieku kopalnia osiągnęła maksymalne rozmiary: cztery i pół kilometra długości i 468 metrów głębokości.
Główny szyb kopalni to Campi (Polny), wydrążony w latach 1556–1566. Największą głębokość (408 m) osiągnął w 1898 roku. Jest on połączony z Sutoris – najstarszym istniejącym szybem kopalni – trzykilometrową Podłużnią August, której pierwszy odcinek powstał w latach 1723–1743. Wydrążony już w połowie XIII wieku szyb Sutoris stał się w XIV i XV wieku jednym z głównych szybów wydobywczych.
W bocheńskiej kopalni znajduje się wiele kaplic. Największą z nich jest powstała po 1747 roku kaplica św. Kingi, gdzie w prezbiterium znajdują się wykute w soli ołtarze św. Kingi i św. Barbary, ambona i figury świętych: Kingi, Jana Nepomucena, Wojciecha i Tomasza z Akwinu.
Według legendy król Węgier Bela IV podarował córce Kindze jako wiano kopalnię soli w Siedmiogrodzie. Odbierając ją, zgodnie z ówczesnym zwyczajem, wrzuciła do niej pierścień. Po przybyciu do Polski odwiedziła Bochnię, a tutaj w pierwszej wydobytej bryle soli górnicy znaleźli pierścień Kingi, wrzucony do kopalni w Siedmiogrodzie.
Kopalnia w Bochni jest najstarszym ośrodkiem wydobywczym soli w Polsce. Działa bez przerwy od średniowiecza, już prawie 750 lat. W ostatnich latach z powodu wyczerpania się zasobów wstrzymano eksploatację złóż soli.
Od lat dziewięćdziesiątych XX wieku w kopalni prowadzona jest głównie działalność turystyczna, a w największej z zachowanych komór urządzono sanatorium. Panujący tu mikroklimat ma właściwości lecznicze, szczególnie dla cierpiących na schorzenia alergiczne dróg oddechowych i skóry. W 2013 roku bocheńska kopalnia została wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego Ludzkości UNESCO.
Tekst: B. Sanocka (2008), aktualizacja: P. Kasprzycka (2017)
Licencja CC-BY-SA 3.0
Kopalnia soli w Bochni
Szlak Architektury Drewnianej – Małopolska
Autor : oprac. tekstów Bartłomiej Cisowski et al.
Wydawnictwo : Wyd. 2. – Kraków : Urząd Marszałkowski Województwa Małopolskiego. Departament Promocji i Turystyki. Zespół ds. Turystyki, – 333, [5] s. : il. ; 23 cm., ISBN 978-83-60538-61-6
Miejsce wydania : Kraków, 2010
Krajobraz kulturowy Polski : Województwo Małopolskie
Red.: Janusz Bogdanowski
Wydawnictwo : Stowarzyszenie „Kultura i Natura” im. Jana Gwalberta Pawlikowskiego, Wydawnictwo VADEMECUM, druk: Drukarnia Skleniarz, 240 s., [8] s. tabl., [1] k. mapa luz. : il. ; 23 cm. – (Biblioteka Stowarzyszenia „Kultura i Natura” ; t. 1)
Miejsce wydania : Kraków, Warszawa, 2001
Sądecczyzna (z mapkami i planami)
Autor: Szczęsny Morawski
Wydawnictwo: nakładem autora, wytłoczono u Żegoty Jakuba Wywiałkowskiego
Miejsce wydania: Kraków, 1863
Kaplica bł. Kingi w bocheńskiej kopalni soli
Autor: Dariusz Śladecki
Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 15 , wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 1989
Stosunki między bednarzami bocheńskimi a żupą solną w Bochni do 1772 roku
Autor: Teofil Wojciechowski
Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 11, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 1982
Próba klasyfikacji i chronologii sprzętu górniczego w kopalni bocheńskiej do 1874 r.
Autor: Teofil Wojciechowski
Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 9, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 1980
Przewodnik po Bochni
Autor: Teofil Wojciechowski
Wydawnictwo: Muzeum Okręgowe w Tarnowie
Miejsce wydania: Bochnia, 1979
Kopalnia soli w Bochni. Monografia turystyczna
Autor: Stanisław Warcholik
Wydawnictwo: „Kraj” (Popularna Biblioteka Krajoznawcza)
Miejsce wydania: Warszawa, 1952
Rozwój przestrzenny i przemiany w technice eksploatacji w kopalniach Wieliczki i Bochni w początkowym okresie administracji austriackiej (1772-1809)
Autor: Łukasz Walczy
Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 21, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 2001
Szkic dziejów miasta Bochni
Autor: Stanisław Fischer
Wydawnictwo: (maszynopis)
Miejsce wydania: b. m., 1952
Bocheński szpital górniczy (1357-1792)
Autor: Leszek Rzepka
Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 14 , wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 1985
Kolonie górnicze w Wieliczce i Bochni
Autor: Klementyna Ochniak
Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 22 , wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 2002
Żupy krakowskie w XVI-XVIII wieku
Autor: Antonina Kęckowa
Wydawnictwo: Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu
Miejsce wydania: Wrocław, 1969
Ratownictwo w górnictwie solnym: 80-lecie Kopalnianej Stacji Ratownictwa Górniczego w Bochni
Autor: Robert Kurowski, Marian Rakoczy, Agnieszka Wolańska
Wydawnictwo: Muzeum Żup Krakowskich, Kopalnia Soli
Miejsce wydania: Wieliczka, Bochnia, 1994
Dzieje żup krakowskich
Autor: Antoni Jodłowski
Wydawnictwo: Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce
Miejsce wydania: Wieliczka, 1988
Eksploatacja soli na terenie Małopolski w pradziejach i we wczesnym średniowieczu
Autor: Antoni Jodłowski
Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 4, wyd. Drukarnia Narodowa, Kraków, 1971
Tradycje górnicze Kuczkiewiczów w Bochni i Wieliczce
Autor: Antoni Gaweł
Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 3, wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 1974
Bochnia: przewodnik po mieście
Autor: Jan Flasza
Wydawnictwo: Urząd Miejski w Bochni
Miejsce wydania: Bochnia, 2005
Dzieje bocheńskiej żupy solnej
Autor: Stanisław Fischer
Wydawnictwo: Wydawnictwo Geologiczne
Miejsce wydania: Warszawa, 1962
Ziemia bocheńska. Krótki przewodnik turystyczny
Autor: Stanisław Fischer
Wydawnictwo: Bocheński Komitet dla Międzynarodowej Wystawy Turystycznej w Poznaniu
Miejsce wydania: Bochnia, 1930
Kazimierz Wielki i jego stosunek do Bochni i Bocheńszczyzny
Autor: Stanisław Fischer
Wydawnictwo: Tymczasowy Wydział Powiatowy w Bochni
Miejsce wydania: Bochnia, 1934
Losy Kazimierzowskiej fundacji. Szkic z dziejów Bochni
Autor: Stanisław Fischer
Wydawnictwo: czcionkami drukarni W. Hillenbranda
Miejsce wydania: Bochnia, 1927
Księga przyjęć do prawa miejskiego w Bochni jako źródło do dziejów żupy bocheńskiej
Autor: Kazimierz Dudzik
Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 12 , wyd. Muzeum Żup Krakowskich, Wieliczka, 1983
Charakterystyka zabytkowych wyrobisk kopalni
Autor: Józef Charkot, Wacław Jaworski
Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 17, wyd. Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce, Wieliczka, 1992
Mapy górnicze kopalni bocheńskiej
Autor: Józef Charkot
Publikowany: Studia i materiały do dziejów żup solnych w Polsce, T. 16 , wyd. Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce, Wieliczka, 1990
Bochnia. Dzieje miasta i regionu
Red.: Feliks Kiryk, Zygmunt Ruta
Wydawnictwo: nakładem Urzędu Miasta w Bochni
Miejsce wydania: Kraków, 1980
Bochnia- przewodnik po mieście
Autor: Jan Flasza
Wydawnictwo: Urząd Miejski w Bochni
Miejsce wydania: Bochnia, 2005
Katalog zabytków sztuki w Polsce : T. 1: Województwo Krakowskie, [1] Tekst, [2] Ilustracje
Red. : Jerzy Szablowski
Wydawnictwo : Państwowy Instytut Sztuki. Dział Inwentaryzacji Zabytków
Miejsce wydania : Warszawa, 1953
Leksykon miast województwa małopolskiego
Autor : Paweł Kutaś, Jerzy Leśniak
Wydawnictwo : PROMO. – 235 s. : il. kolor. ; 30 cm
Miejsce wydania : Kraków, 2007
Bochnia. Dzieje miasta i regionu, red. F. Kiryk i Z. Ruta, Kraków 1980.
Fischer S., Dzieje bocheńskiej żupy solnej, Warszawa 1962.
Fischer S., Kazimierz Wielki i jego stosunek do Bochni i Bocheńszczyzny, Bochnia 1934.
Flasza J., Kopalnia na tle dziejów Bochni, w: Kopalnia Soli Bochnia. Historia wykuta w soli, Bochnia 2017.
Śladecki D., Kaplica bł. Kingi w bocheńskiej kopalni soli, „Studia i Materiały do dziejów Żup Solnych w Polsce” 1989, t. XV.
Wojciechowski T., Kopalnia Soli w Bochni, Bochnia 2016.
Kopalnia soli w Bochni
Informacje praktyczne
Dostępność:
dostępny
Dane teleadresowe:
adres: ul. Campi 15, 32-700 Bochnia
gmina: Bochnia
powiat: bocheński
GPS: N: 49° 58' 10", E: 20° 25' 2"
gospodarz: Uzdrowisko Kopalnia Soli Bochnia Sp. z o.o.
www: http://www.kopalniasoli.pl/
e-mail: [email protected]
telefon: 14 615 36 36, 14 615 36 37
Obiekty w pobliżu:
- Zabudowa miejska Lipnicy Murowanej
- Muzeum im. Stanisława Fischera w Bochni
- Zamek w Wiśniczu
- Kościół i klasztor oo. Karmelitów Bosych w Czernej
MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75,
NIP: 675 000 44 88 |
Projekt i wykonanie | Polityka prywatności