Kościół pw. św. Leonarda powstał prawdopodobnie pod koniec XV wieku, co potwierdza otaczający go cmentarz pochodzący z XVI wieku; kościół bywa też nazywany cmentarnym. Wzniesiono go z drewna modrzewiowego w konstrukcji zrębowej. Posadowiona na kamiennym fundamencie podwalina, jako najbardziej narażona na wilgoć, została wykonana z drewna dębowego. Również w pionie ściany zostały wzmocnione dębowymi lisicami. Kościół z nawą szerszą niż prezbiterium nakryty jest wspólnym dla obu gontowym dachem. Znajdujący się w prezbiterium ołtarz św. Leonarda wspiera od tyłu słup zwany słupem Światowida, z którym łączy się legenda, wedle której drewnianą świątynię zbudowano już w 1141 roku na miejscu wcześniejszej pogańskiej gontyny. Otaczające kościół soboty powstały w XVII wieku. Wnętrze świątyni pokrywają wielobarwne polichromie. Najstarsze, datowane na koniec XV wieku dekoracje patronowe zachowały się na stropie prezbiterium. W XVI stuleciu wykonano polichromię stropu w nawie, a jej ściany ozdobiono scenami Męki Pańskiej na początku XVIII wieku. Ołtarze tryptykowe są kopiami gotyckich, przechowywanych obecnie w Muzeum Diecezjalnym w Tarnowie. Na cenne wyposażenie składa się również pochodzący z XVII wieku i nadal działający pozytyw szkatulny, czyli przenośne organy. Jedno z dwóch wejść do kościoła zdobi piękny późnogotycki portal z tzw. oślim grzbietem.

KOŚCIÓŁ PW. ŚW. LEONARDA W LIPNICY MUROWANEJj, fot. M. Klag (MIK, 2007) CC BY SA 3.0

W 1997 roku powódź nieomal porwała z sobą sędziwą świątynię. Mieszkańcom udało się ją uratować, przywiązując kościół linami do rosnącego tuż przy nim olbrzymiego dębu. Prace renowacyjne zakończono w 2000 roku; w 2003 roku kościół św. Leonarda wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO.

W Lipnicy warto również odwiedzić murowany kościół pw. św. Andrzeja Apostoła, ufundowany przez Kazimierza Wielkiego w 1363 roku. Do cennego wyposażenia tej świątyni należy m.in. pochodząca z 1370 roku drewniana rzeźba Matki Boskiej z Dzieciątkiem.

Autor: Barbara Sanocka, Małopolski Instytut Kultury w Krakowie (2008), Joanna Nowostawska-Gyalókay, Małopolski Instytut Kultury w Krakowie (2013)

Licencja CC-BY-SA 3.0