Kawiarnia Noworolski w Krakowie
Kawiarnia, niegdyś cukiernia Jana Noworolskiego ze Lwowa, od otwarcia w lipcu 1912 roku stanowiła miejsce spotkań środowiska artystyczno-literackiego Krakowa. Bez wątpienia przyczyniło się do tego usytuowanie cukierni w samym sercu miasta, w Sukiennicach, jak również wyjątkowy wystrój wnętrza nawiązujący do najlepszych przykładów kawiarń wiedeńskich. Zatrudniony przez właściciela wszechstronny artysta – malarz, architekt, projektant wnętrz, mebli i kilimów – Eugeniusz Dąbrowa-Dąbrowski (prawnuk Wojciecha Bogusławskiego) zlecił zakładowi stolarskiemu Józefa Sperlinga, znajdującemu się przy ulicy Dunajewskiego w Krakowie, wykonanie mebli – najprawdopodobniej według własnego projektu – które do dziś zdobią wnętrze salonu niegdyś zwanego białym, dziś czerwonym, co pomieszczenie zawdzięcza biało-czerwonej, teatralno-buduarowej stylistyce.
Ściany i strop sali pokrywają malowidła kolorowych ptaków, przypominających pawie, w dziobach trzymających złote pierścienie. Ten sam motyw „rajskiego” ptaka umieścił później Dąbrowa na plakacie I Wystawy Niezależnych, która miała miejsce w 1911 roku w Krakowie (dziś w zbiorach MNK). Choć często autorstwo polichromii w dwóch salach kawiarnianych przypisuje się znanemu malarzowi, Henrykowi Uziemble, to jednak wydaje się prawdopodobne, że malowidła jego autorstwa znajdowały się w drugiej sali – lustrzano-liliowej – i uległy zniszczeniu. Obecna polichromia tej sali została zaprojektowana na podstawie archiwalnych zdjęć przez Weronikę Noworolską.
Podczas okupacji lokal zarekwirowali Niemcy, w tym czasie rozbudowali go, między innymi wyposażając w toalety. Pod koniec wojny Noworolscy na krótko odzyskali kawiarnię, aby ponownie utracić ją. Syn Jana Noworolskiego, Tadeusz, odzyskał kawiarnię w 1992 roku.
Autor: Joanna Nowostawska-Gyalókay, Małopolski Instytut Kultury w Krakowie (2013)
Licencja CC-BY-SA 3.0
Kawiarnia Noworolski w Krakowie
Beiersdorf Z., Muzeum Techniczno-Przemysłowe w Krakowie, „Rocznik Krakowski” 1991, t. LVII.
Buyko M., Uczniowie o Matejce, [w:] Czterej Mistrzowie i ich pracownie. Malarstwo i rysunek ze zbiorów Muzeum Akademii Sztuk Pięknych, Kraków 2008.
Dom Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie, „Architekt” 1905, z. IV.
Kołodziejowa B., Miejskie Muzeum Przemysłowe im. dra Adriana Baranieckiego w Krakowie, Rozprawy i sprawozdania Muzeum Narodowego w Krakowie, t. XI, Kraków 1976.
Kozioł A., W Noworolu, „Dziennik Polski”, 19 lutego 2005.
Paluch J.M., Rozmowa z Tadeuszem Noworolskim, „Cracovia Leopolis” 1995, nr 1.
Pilikowski M., Maciej Moraczewski – twórca gmachu Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, „Wiadomości ASP” 2012, nr 56.
Prokesch W., Z dziejów krakowskiej Szkoły Sztuk Pięknych, Kraków 1917.
Tomczyk-Maryon M., Wyspiański, Warszawa 2009.
Towarzystwo Lekarskie Krakowskie. Księga Jubileuszowa, red. I. Gościński, A. B. Skotnicki, Kraków 2006.
Wernichowska B., Galicyjskie delicje, http://ugotuj.to/przepisy_kulinarne/1,87978,1329169,Galicyjskie_delicje.html (dostęp: 20 stycznia 2013).
Wielgut-Walczak J., Fundator i następcy. Dyrektorzy krakowskiego Muzeum Techniczno-Przemysłowego a kształt biblioteki muzealnej, [w:] Książka, biblioteka, informacja. Między podziałami a wspólnotą II, red. J. Dzieniakowska, I. Krasińska, M. Olczak-Kardas, Kielce 2011.
Wielgut-Walczak J., Biblioteka Muzeum Techniczno-Przemysłowego w Krakowie (1868–1950). Zarys dziejów, „Annales Academiae Paedagogicae Cracoviensis”, folia 39, Studia ad Bibliothecarum Scientiam Pertinentia IV, 2006.
Wojciech Weiss w Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, red. J. Antos, Z. Weiss-Nowina Konopka, Kraków 2010.
Kawiarnia Noworolski w Krakowie
Informacje praktyczne
Dostępność:
dostępny
Dane teleadresowe:
adres: Rynek Główny 1, Kraków
gmina: Kraków
powiat: Kraków
GPS: N: 50° 3' 41", E: 19° 56' 14"
gospodarz: Kawiarnia Noworolski w Krakowie
www: http://www.noworolski.com.pl/pl/
telefon: 12 422 47 71
Obiekty w pobliżu:
- Wieża Ratuszowa w Krakowie
- Cerkiew prawosławna pw. Zaśnięcia NMP w Krakowie
- Kościół pw. św. Marka Ewangelisty w Krakowie
- Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie
- Collegium Maius w Krakowie
- Pałac biskupa Erazma Ciołka w Krakowie
- Instytut Jana Pawła II w Krakowie