Dwór w Stryszowie

Stryszów jest położony w pobliżu Wadowic i Kalwarii Zebrzydowskiej. W środkowej części wsi, na stoku opadającym ku rzece Stryszówce znajduje się dwór wzniesiony przypuszczalnie pod koniec XVI stulecia przez ówczesnego właściciela Stryszowa – Adama Suskiego. W 1739 r. nastąpiła znaczna rozbudowa istniejącego tu dworu obronnego, dokonana przez Kazimierza Odrowąż Wilkońskiego. O tym fakcie informuje napis na belce stropowej izby na parterze: „Renovatum Anno Domini 1741 Die I Martii”.

DWÓR W STRYSZOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2001) CC BY SA 3.0

Kolejnymi właścicielami stryszowskich dóbr byli Czaykowscy, a w 1807 r. kupił je Józef Gorczyński. Syn Józefa, Julian, w połowie XIX w. zmienił nie tylko wnętrze dworu, lecz i jego otoczenie: od wschodu dobudowano oficynę, a po stronie północnej założono park w typie angielskim. Ostatnimi przed II wojną światową dziedzicami Stryszowa była rodzina Łubieńskich, a później Bieniewskich. Po 1945 r. dwór był użytkowany przez PGR. Zdewastowany budynek przekazano w 1958 r. Zamkowi Królewskiemu na Wawelu, którego oddziałem jest stryszowski dwór od 1969 r.

Dwór ma obecnie XVIII-wieczną formę, nadaną mu w czasie odbudowy w 1741 r. Piętrowy, częściowo podpiwniczony, wzniesiony z kamienia, cegły i drewna budynek złożony jest z dwóch części: północnej, zbliżonej do kwadratu, oraz południowej, węższej i prostokątnej. Piwnice, parter i część piętra są murowane, a pozostałe partie piętra – drewniane. Ściany i naroża budynku zostały wzmocnione kamiennymi, masywnymi szkarpami.

Dwór nakrywa czterospadowy dach kryty gontem, z nadwieszonymi, obiegającymi budynek okapami, podbitymi od spodu deskami. Od zachodu, wschodu i południa okapy wsparte są na drewnianych, kandelabrowych słupach balkonu. W elewacji zachodniej, na osi budynku, znajduje się prostokątny, drewniany portal, a po jego obu stronach dwa owalne okienka o profilowanych obramieniach. Na ścianie zachodniej i południowej widoczna jest dekoracja sgraffitowa imitująca okna.

Na parterze i piętrze północnej części mieści się po pięć różnej wielkości pomieszczeń i schody. W części południowej, na parterze, znajdują się dwa pokoje; w jednym z nich, na belce, widnieje wspomniany napis.

We wnętrzach stryszowskiego dworu prezentowana jest stała wystawa ukazująca wygląd średnio zamożnej siedziby wiejskiej z XIX w. Pokazano tutaj wyposażenie i wystrój salonu, jadalni, gabinetu i sypialni, urządzonych eksponatami pochodzącymi ze zbiorów Zamku Królewskiego na Wawelu.

Tekst: B. Sanocka (2008)

Licencja CC-BY-SA 3.0

Dwór w Stryszowie

Historia dworu w Stryszowie
Autor: Alicja Gałecka–Paduchowa
Publikowany: Dwór polski w XIX wieku: zjawisko historyczne i kulturowe. Materiały IV seminarium zorganizowanego przez Oddział Kielecki Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kielce 2-4 października 1998, red. Teresa Hrankowska, SHS „Arx Regia”, Warszawa, 1998,  s. 287–296.

Ziemia wadowicka
Autor : Adam Dziok, et. al., oprac. Edward Moskała ; rys. i układ graf. Zdana Jasińska
Wydawnictwo : Kraków : Wojewódzki Ośrodek Informacji Turystycznej  ; Wydawnictwo Artystyczno – Graficzne.  – 65, [3] s., [48] s. tabl. : il., 1 mapa ; 20 x 21 cm.
Miejsce wydania : Kraków, 1968

Budownictwo obronne i rezydencjonalne powiatu wadowickiego. Katalog
Autor: Mateusz Porębski
Wydawnictwo: Centrum Kultury, Sportu i Turystyki w Kalwarii Zebrzydowskiej
Miejsce wydania: Kalwaria Zebrzydowska, 2009

hasło: Stryszów
Publikowany: Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, T. 11, wyd. z zasiłku kasy pomocy dla osób pracujących na polu naukowem imienia D-ra Mianowskiego, (przedruk), Warszawa, 1890, s. 445
Wersja cyfrowa publikacji

Dwór murowany w Polsce w wieku XVI (wieża, kamienica, kasztel)
Autor: Teresa Jakimowicz
Wydawnictwo: Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Wydział Nauk o Sztuce, PWN, (Seria: Prace Komisji Historii Sztuki, T. X)
Miejsce wydania: Warszawa-Poznań, 1979

Atlas zabytków architektury w Polsce
Autor: Jerzy Zygmunt Łoziński, Adam Miłobędzki
Wydawnictwo: „Polonia”
Miejsce wydania: Warszawa, 1967

Katalog zabytków sztuki w Polsce : T. 1: Województwo Krakowskie, [1] Tekst, [2] Ilustracje
Red. : Jerzy Szablowski
Wydawnictwo : Państwowy Instytut Sztuki. Dział Inwentaryzacji Zabytków
Miejsce wydania : Warszawa, 1953

Zabytki architektury i budownictwa w Polsce, z. 7: Województwo Krakowskie
Autor: Marian Kornecki, Andrzej Fischinger, Lepiarczyk Józef, Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Ministerstwo Kultury i Sztuki, Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków, Ośrodek Dokumentacji Zabytków, PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1971

Sztuka Ziemi Krakowskiej
Autor : Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, 743, [1] s. : il. ; 25 cm
Miejsce wydania : Kraków, 1982

Dwór w Stryszowie

Informacje praktyczne

Dostępność:

dostępny

Dane teleadresowe:

adres: Stryszów 508

gmina: Stryszów

powiat: wadowicki

GPS: N: 49° 49' 35", E: 19° 37' 30"

gospodarz: Zamek Królewski na Wawelu

www: http://www.dwor.stryszow.pl/

e-mail: [email protected]

telefon: 33 879 74 89

Obiekty w pobliżu:

MAŁOPOLSKI INSTYTUT KULTURY W KRAKOWIE, ul. 28 lipca 1943 17c, 30-233 Kraków, tel.: +48 12 422 18 84, 631 30 70, 631 31 75, NIP: 675 000 44 88 | Projekt i wykonanie | Polityka prywatności