Klasztor oo. Paulinów z kościołem św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa w Krakowie
Kościół na Skałce jest drugim – obok Wawelu – miejscem spoczynku słynnych Polaków. W podziemiach kościoła pochowani zostali m.in. Jan Długosz, Jacek Malczewski, Stanisław Wyspiański, Czesław Miłosz. W 1079 r. w wyniku sporu z królem Bolesławem Śmiałym zginął na Skałce śmiercią męczeńską biskup krakowski, św. Stanisław ze Szczepanowa.
Paulinów sprowadził do Krakowa z Jasnej Góry w 1472 r. kanonik krakowski ks. Jan Długosz. Na Skałce istniał wówczas gotycki kościół, który przetrwał do 1733 r., kiedy znajdującą się w złym stanie świątynię rozebrano. Budowę nowego kościoła rozpoczęto na podstawie planów Antoniego Gerharda Müntzera, a dokończono pod kierunkiem architekta Antoniego Solariego, który częściowo zmienił pierwotny projekt. Konsekracji kościoła dokonano w 1651 r.
W sylwecie kościoła dominują dwie wieże nakryte barokowymi hełmami. Flankują one pięknie zakomponowaną fasadę świątyni, z centralnie umiesz-czonym wejściem, do którego wiodą dwubiegowe schody. Skałeczny kościół jest trójnawową bazyliką, zbudowaną na planie prostokąta i przekrytą sklepieniem kolebkowym z lunetami. Nawa główna jest tej samej szerokości co prezbiterium, przy którym od południa mieści się dawny skarbiec (obecnie muzeum) i biblioteka, a od północy – zakrystia i oratorium zakonne.
W ołtarzu głównym, ozdobionym rzeźbami aniołów oraz stiukową glorią, znajduje się przedstawienie św. Michała Archanioła strącającego Lucyfera, pędzla Tadeusza Kuntze. Autorami bogatej dekoracji stiukowej oraz rzeźb są Wojciech Rojowski oraz Jan Jerzy Lehnert z Opawy. Rojowski wykonał także barokowo-rokokową ambonę. Naśladująca barokowe malowidła polichromia wnętrza pochodzi z końca XIX w., kiedy staraniem ówczesnego przeora o. Ambrożego Federowicza przeprowadzono remont świątyni. Z tego czasu pochodzą również neobarokowe stalle projektu Karola Knausa, zdobione scenami z historii obrony Jasnej Góry przed Szwedami.
Budynek klasztoru nawiązujący formą do włoskiego typu renesansowych zamków zbudowano w latach 1636-1723; najwyższe piętro dobudowano w 1937 r. Wejście do klasztoru prowadzi przez portal, który zdobi herb zakonu paulinów: kruk z bochenkiem chleba, dwa lwy i palma. Na dziedzińcu przed kościołem warto zwrócić uwagę na niedawno odnowioną sadzawkę św. Stanisława z XVII-wiecznym kamiennym ogrodzeniem.
Tekst: B. Sanocka (2008)
Licencja CC-BY-SA 3.0
Klasztor oo. Paulinów z kościołem św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa w Krakowie
Sawicki Witold, Bibliografia ilustrująca życie i kult świętego Stanisława, Biskupa i Męczennika, Rzym 1953
Autor: Jan Dominik [recenzja]
Publikowany: Nasza Przeszłość, T. 6 : 1957, s. 406 – 412
Gotyckie malarstwo tablicowe Małopolski 1500 – 1540
Autor : Jerzy Gadomski
Wydawnictwo : Warszawa ; Kraków : Wydawnictwo Naukowe PWN. Oddział. – 131, [1] s., [217] s. tabl. : il. ; 30 cm.
Miejsce wydania : Warszawa, Kraków, 1995
Katalog zabytków sztuki. Tom IV: Miasto Kraków, cz. V Kazimierz, Stradom. Kościoły i klasztory, (cz.1: Tekst, cz.2: Ilustracje)
Red.: Izabella Rejduch–Samkowa i Jan Samek
Wydawnictwo: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe
Miejsce wydania: Warszawa, 1994
Wawel i Skałka: panteony polskie
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: Zakład Narodowy im. Ossolińskich
Miejsce wydania: Wrocław, 1995
Skałka i groby zasłużonych
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: nakładem Towarzystwa Wiedzy Powszechnej. Zarząd Wojewódzki w Krakowie
Miejsce wydania: Warszawa, 1982
Panteon narodowy na Skałce
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: Paulinianum: Wydawnictwo Zakonu Paulinów
Miejsce wydania: Częstochowa, Kraków, 2003
Kraków: Stare Miasto z Wawelem, Kazimierz i Stradom
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: Sport i Turystyka
Miejsce wydania: Warszawa, 1991
Skałka, na podstawie pracy Józefa Muczkowskiego
Autor: Michalina Janoszanka
Wydawnictwo: nakład i własność Komitetu odnowienia kościoła na Skałce w Krakowie, druk: Drukarnia Polska
Miejsce wydania: Poznań, 1927
Skałka- kościół i klasztor paulinów w Krakowie
Red.: Jan Mazur, teksty Stanisław J. Dziedzic , tł. na jęz. ang. Teresa Bałuk-Ulewiczowa
Wydawnictwo: „Czuwajmy”
Miejsce wydania: Kraków, 1999
Skałka
Autor: Józef Muczkowski
Wydawnictwo: Drukarnia „Czasu”, nakładem Towarzystwa miłośników historyi i zabytków Krakowa, Seria: „Biblioteka Krakowska”, nr 4
Miejsce wydania: Kraków, 1897
Tajemnice krakowskich budowli
Autor: Andrzej Nazar
Wydawnictwo: vis-a vis etiuda
Miejsce wydania: Kraków, 2009
Skałka- sanktuarium i Panteon Narodu: 750-lecie kanonizacji św. Stanisława Biskupa i Męczennika
Red.: Ludwik Kaszowski
Wydawnictwo: Uniwersytet Jagielloński. Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej
Miejsce wydania: Kraków, 2003
Katalog zabytków sztuki w Polsce, T. IV, cz. V: Kazimierz i Stradom. Kościoły i klasztory, 2
Red.: Izabella Rejduch-Samkowa, Jan Samek
Wydawnictwo: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe
Miejsce wydania: Warszawa, 1994
Barokowe kościoły Krakowa
Autor: Franciszek Klein
Publikowany: Rocznik Krakowski, T. XV (15): 1913, s. 97-204
Leksykon kościołów Krakowa
Autor: Michał Rożek, Barbara Gondkowa
Wydawnictwo: Verso
Miejsce wydania: Kraków, 2003
Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa
Autor : Michał Rożek
Wydawnictwo : PWN
Miejsce wydania : Warszawa, Kraków, 1993
Kraków: przewodnik historyczny
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: Wydawnictwo Dolnośląskie
Miejsce wydania: Wrocław, 1997
Kraków. Przewodnik ilustrowany
Autor: Bogusław Michalec
Wydawnictwo: Pascal
Miejsce wydania: Bielsko-Biała, 2004
Kraków
Autor: Jan K. Ostrowski
Wydawnictwo: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe
Miejsce wydania: Warszawa, 1992
Sztuka Krakowa
Autor : Tadeusz Dobrowolski
Wydawnictwo : Wydawnictwo Literackie, wyd. V, (red.) Władysław Leśniewski
Miejsce wydania : Kraków, 1978
Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Miejsce wydania: Warszawa, Kraków, 2000
Zwiedzamy Kraków: przewodnik turystyczny
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: PTTK „Kraj”
Miejsce wydania: Warszawa, Kraków, 1989
Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa
Autor : Michał Rożek
Wydawnictwo : [Wyd. 2]. – Wydawnictwo Naukowe PWN. Oddział. – 718 s. : il., pl. ; 21 cm.
Miejsce wydania : Warszawa, Kraków, 1997
Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa
Autor: Michał Rożek
Wydawnictwo: PWN
Miejsce wydania: Warszawa, Kraków, 1993
Kraków i okolice : przewodnik
Autor : Leszek Ludwikowski
Wydawnictwo : „ Sport i Turystyka” ; [oprac. kartogr. Henryka Całkowa, Janusz Szewczuk (mapa załącznik)]. – Wyd. 3 uzup. – 219, [1] s., [1] k. pl. kolor. ; 19 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1991
Malarstwo tablicowe w Małopolsce
Autor: Jerzy Gadomski
Publikowany: Malarstwo gotyckie w Polsce. Synteza, T. II, cz. 3 Dziejów Sztuki Polskiej, red. Adam S. Labuda, Krystyna Secomska, wyd. Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Wydawnictwo DiG, Warszawa, 2004, s. 251-305
Pomniki sztuki w Polsce, T.1 : Małopolska
Autor : Zygmunt Jerzy Łoziński
Wydawnictwo : Arkady- XXVII, 489 s., 3 mapy luz. : fot., pl., rys. ; 20 cm
Miejsce wydania : Warszawa, 1985
Kraków. Przewodnik dla zwiedzających miasto i jego okolice
Autor: Karol Estreicher
Wydawnictwo: nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, druk W. L. Anczyca i Spółki
Miejsce wydania: Kraków, 1938
Kraków. Przewodnik dla zwiedzających miasto i jego okolice, wyd. III rozszerzone
Autor: Karol Estreicher
Wydawnictwo: wyd. Łódzkie Zakłady Graficzne, Krajowa Agencja Wydawnicza (reprodukcja techniką fotooffsetową: nakładem Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, Kraków 1938)
Miejsce wydania: Kraków, 1989
Sztuka w Polsce Piastów i Jagiellonów. Zarys dziejów
Autor: Tadeusz Chrzanowski
Wydawnictwo: Wydawnictwo Naukowe PWN
Miejsce wydania: Warszawa, 1993
Klasztor oo. Paulinów z kościołem św. Michała Archanioła i św. Stanisława Biskupa w Krakowie
Informacje praktyczne
Dostępność:
ograniczona dostępność
Dane teleadresowe:
adres: ul. Skałeczna 15, Kraków
gmina: Kraków
powiat: Kraków
GPS: GPS N: 50° 2' 54", E: 19° 56' 15"
gospodarz: Zgromadzenie oo. Paulinów w Krakowie
www: http://www.skalka.paulini.pl/
e-mail: [email protected]
telefon: 12 619 09 00, 12 421 72 44
Obiekty w pobliżu:
- Bazylika jezuicka pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie
- Instytut Jana Pawła II w Krakowie
- Zespół Pałacu Arcybiskupiego w Krakowie
- Kościół i klasztor oo. Karmelitów Trzewiczkowych na Piasku w Krakowie
- Pałac Wielopolskich w Krakowie
- Sala Józefa Mehoffera w „Domu pod Globusem” w Krakowie
- Kościół i klasztor oo. Pijarów w Krakowie
- Budynek dawnego CK Starostwa w Krakowie
- Kościół św. Katarzyny z klasztorem Augustianów w Krakowie
- Ogrody Zgromadzenia Księży Misjonarzy w Krakowie
- Pałac biskupa Erazma Ciołka w Krakowie
- Kościół pw. Najświętszego Salwatora i kaplica pw. św. św. Małgorzaty i Judyty w Krakowie
- Pałac Górków w Krakowie
- Dawny gmach Towarzystwa Wzajemnych Ubezpieczeń „Florianka” w Krakowie
- Kościół i klasztor oraz szpital Zakonu Bonifratrów w Krakowie
- Kościół pw. św. Bartłomieja w Krakowie
- Dom Józefa Mehoffera – Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie
- Kościół św. Marcina w Krakowie
- Park im. Wojciecha Bednarskiego w Krakowie
- Kolegiata pw. św. Anny w Krakowie
- Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie
- Fort św. Benedykt (nr 31) w Krakowie