Zgromadzenie Księży Misjonarzy założył św. Wincenty à Paulo w 1625 r. w Paryżu, w celu prowadzenia misji parafialnych oraz kształcenia duchowieństwa. W Krakowie Misjonarze pojawili się w 1682 r. za sprawą biskupa Jana Małachowskiego, który powierzył im zarząd Seminarium Zamkowego mieszczącego się na Wawelu. Wkrótce potem Misjonarze rozpoczęli poszukiwania miejsca pod własny dom i zakupili kilka działek oraz domów przy obecnej ul. Stradomskiej.

OGRODY ZGROMADZENIA KSIĘŻY MISJONARZY W KRAKOWIE, fot. M. Klag (MIK, 2007) CC BY SA 3.0

Późnobarokowy kościół pw. Nawrócenia św. Pawła, zaprojektowany przez architekta Kacpra Bażankę, oraz zabudowania domu Księży Misjonarzy powstały głównie pod koniec XVII w. oraz w 1. poł. XVIII w. Równolegle z ich budową zakładano ogrody. Najmniejszym z ogrodów jest wirydarz, mieszczący się wewnątrz zabudowań klasztornych i otoczony krużgankiem. Na niewielkiej przestrzeni rosną tu drzewka morelowe, buk i krzewy róż.

Ogród główny, liczący ok. trzy hektary rozciąga się po północnej i wschodniej stronie zabudowań, aż do ul. św. Sebastiana. Założono go prawdopodobnie już pod koniec XVII w. w widłach płynącej tu wówczas Starej Wisły i Rudawy, a w 1701 r. otoczono barokowym murem. Do końca XVIII w. był podzielony na osiemnaście kwater obsadzonych drzewami i strzyżonymi szpalerami. Ogród zaniedbano w XIX w., lecz został odnowiony pod koniec tegoż wieku: utworzono wówczas część parkową i ustawiono figurę Matki Bożej. Po II wojnie światowej ogród zmniejszył się wskutek zabranych przez władze komunistyczne terenów. Obecny jego wygląd to efekt przeprowadzonych w latach 80. XX w. prac rewaloryzacyjnych, nagrodzonych w 1988 r. złotym medalem Ministerstwa Kultury i Sztuki.

Założenie ogrodu głównego ma plan nieregularnego trapezu, z aleją widokową, po obu stronach której znajduje się po osiem kwater obsadzonych drzewami. Ogród jest podzielony na część parkową, sad i warzywnik oraz część o charakterze rekreacyjnym. W części parkowej znajduje się drewniana altanka, a wokół rosną liczące ponad osiemdziesiąt lat dęby i klony, jak również jałowce, cisy, topole i kasztanowce. Sad ma głównie walory użytkowe: rośnie tutaj około 500 drzew jabłoni, grusz, śliw, czereśni, moreli i brzoskwini, krzewy porzeczek i agrestu, uprawiane są także warzywa.

Do lat 80. XX w. istniał także trzeci ogród, po południowej stronie kościoła, nazywany ogrodem za domem; na jego miejscu wzniesiono budynek biblioteki.

Tekst: B. Sanocka (2008)

Licencja CC-BY-SA 3.0